Deialog

Blue Colander, Gaudy Jug and Welsh Kettle, Shani Rhys James

Rydym yn gyffrous i gyflwyno'r arddangosfa CELF hon i chi sy'n cynnwys gwaith â thema fotanegol o'r casgliad cenedlaethol ochr yn ochr ag ymatebion cyfoes gan artistiaid ledled Cymru.

Gyda gweithiau celf gan Amgueddfa Cymru / The National Museum of Wales yn cynnwys Augustus John, Vanessa Bell, Matthew Smith, Evan Walters, Maurice de Vlaminck.

Gyda ymatebion cyfoes gan Shani Rhys James, Sue Hunt, Jeanette Orrell, Eleri Mills, Catrin Davies, Ann Thomas ac Anya Paintsil.

Bywgraffiadau Artistiaid

Shani Rhys James

Enillodd Shani Rhys James Wobr Baentio Jerwood fawreddog yn 2003 a chafodd ei gwneud yn M.B.E. yn 2006 am ei gwasanaethau i Gelf Cymru.

Ganwyd Shani Rhys James ym Melbourne, Awstralia ym 1953. Roedd ei thad yn llawfeddyg o Gymru a'i mam yn actores ac artist o Awstralia. Cyrhaeddodd y DU ym 1963 gyda'i mam. Mynychodd Ysgol Merched Parliament Hill a hyfforddodd fel artist yn Ysgol Gelf Loughborough ac Ysgol Gelf St Martins gan dderbyn BA anrhydedd mewn Paentio (1976). Priododd yr artist Stephen West ym 1977 ac mae ganddynt 2 fab.

I ddechrau roedd hi'n byw yn Whitechapel ac roedd ganddi stiwdio yn Butlers Wharf ger Pont y Tŵr. Symudodd gyda'i theulu i fferm adfeiliedig yng Nghanolbarth Cymru ym 1984, gan drawsnewid yr ysguboriau yn stiwdios. Dechreuodd arddangos yng Nghymru ac yn yr RA yn Llundain, gan ennill Pencampwriaeth Agored Aberystwyth ym 1992, Pencampwriaeth Agored Mostyn, y Fedal Aur yn yr Eglwys Genedlaethol, Gwobr Gelf yr Hunting Observer (1993) a'r ail wobr yng Ngwobr Bortread Cenedlaethol BP. Hi oedd Artist Gweledol y Flwyddyn BBC Cymru 1994.

Arddangosodd yn y 90au mewn arddangosfeydd teithiol pwysig fel Disclosure(s) o Oriel Mostyn ac arddangosfeydd un person Blood Ties o Ganolfan Gelfyddydau Wrecsam, Facing the Self o Oriel Mostyn a The Black Cot o Ganolfan Gelfyddydau Aberystwyth.

Galluogodd gwobr Cymru Greadigol gan Gyngor Celfyddydau Cymru yn 2006 iddi wireddu uchelgais hirhoedlog i wneud awtomata cerfluniol, fersiynau cinetig a sain o atgofion plentyndod y theatr a redodd ei rhieni yn Awstralia. Arweiniodd gwobr bellach yn 2013 at greu Florilingua, gosodiad o baent, sain a fideo ar y cyd â saith bardd cyfoes, a ffurfiodd ganolbwynt ei harddangosfa deithiol un person The Rivalry of Flowers a ddangosir yn Kings Place Llundain, Prifysgol Northumbria a'r lleoliad trefnu, Canolfan Gelfyddydau Aberystwyth.

Cyhoeddwyd dau fonograff ar yr artist, The Black Cot Gomer Press 2004 a Rivalry of Flowers Seren Press 2013. Agorodd arolwg mawr o 30 mlynedd o waith 'Distillation' yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru a Cassandra’s Rant yn Amgueddfa Ceredigion, y ddau yn Aberystwyth yn 2015 ac yn yr un flwyddyn roedd Rhys James yn artist preswyl ym Mhrifysgol Columbia Efrog Newydd. Derbyniodd Rhys James Gymrodoriaeth Anrhydeddus gan Brifysgol Glyndŵr Wrecsam yn 2017.

Yn 2020, dangoswyd ‘Te ar y soffa, gwaed ar y carped’ cyn y cyfnod clo Covid-19 yn Oriel Wolfson yn Ymddiriedolaeth Charleston a dangosodd ddau lun yn ‘Annwyl Christine’ yn Arthouse1 yn Bermondsey. Hefyd yn 2020 roedd gweithiau wedi’u hysbrydoli gan Bocaccio yn rhan o sioe ar-lein Flowers ‘Decameron Re-visited’.

Cafodd ei chynrychioli gan Oriel Martin Tinney yng Nghaerdydd o 1992 i 2023 ac mae wedi cael ei chynrychioli gan Connaught Brown yn Albemarle Street Llundain ers 2009, lle arddangoswyd gwaith a wnaed o dan y cyfnod clo yn ‘Hunan-Ynysu: Self Island’ yn 2021. Dangoswyd arolwg dethol o 50 mlynedd o waith yn 2023. Mae hi’n parhau i weithio yn ei stiwdios yng Nghymru a Ffrainc. Agorodd ei sioe newydd ‘States of Mind’ yn Connaught Brown ym mis Mai 2024.

Sue Hunt

"Er ei fod yn newid ac yn addasu dros amser, mae fy ngwaith yn seiliedig ar ffurf wedi'i hysbrydoli gan fotaneg ynghyd â phaent fel pwnc ynddo'i hun. Nid wyf yn ymdrechu i efelychu natur, ond i wneud gwaith wedi'i ysbrydoli ganddi, a thrwy hyn, i gyfleu rhywbeth o ysbryd grym bywyd yn dod i fodolaeth.

Yn aml, datgelir pwnc trwy chwarae ac archwilio'r deunyddiau eu hunain, boed yn baent, lluniadu pwynt arian, ysgythru, neu ffilm. Mae fy ffocws yn gorwedd mewn trylwyredd lluniadu pan fo angen, ynghyd â hunaniaeth haniaethol gref o ran cyfansoddiad: mae hyn, a diddordeb mewn egni cynnil ffurfiau a motiffau botanegol, wedi bod yn sail i'm gwaith yn ddiweddar.

Gellid darllen y delweddau fel cyfatebiaeth o fywyd: genedigaeth, twf, a pylu tuag at ddifodiant, ein cydfodolaeth gyfochrog o fewn y byd naturiol.

Gall bywyd fod yn fyr, yn rymus, yn fyrhoedlog. Rwy'n cydnabod yr elfennau hyn fel rhai sy'n dod yn sylfaenol i'm gwaith, a gwychder a dwyster y myfyrdod tawel hwn yr wyf am ei gyfleu."

Jeanette Orrell

Ganwyd Jeanette Orrell yn Leigh, Swydd Gaerhirfryn ym 1964. Astudiodd yn Ysgol Gelf Camberwell (1982–1985). Ar ôl ysgol gelf treuliodd amser yn Llundain, Japan a Gwlad Groeg cyn dychwelyd i Ogledd Orllewin Lloegr, lle bu’n gweithio wrth fagu ei dwy ferch. Mae hi wedi bod yn byw ac yn gweithio yng Nghymru ers dros 20 mlynedd ac yn 2017, derbyniodd wobr Cymru Greadigol A Cyngor Celfyddydau Cymru. Mae ei gwaith yn plethu ymarfer celfyddyd gain â thechnegau crefft ac mae wedi’i lywio gan ddealltwriaeth o gysylltiadau teuluol, natur, gwneud a mamolaeth.

Eleri Mills

Mae Eleri Mills yn byw ac yn gweithio yng nghefn gwlad Canolbarth Cymru, lle cafodd ei geni a'i magu. Mae hi wedi arddangos yn eang yn y DU a thramor gan gynnwys Amgueddfeydd Celf Fodern Kyoto a Tokyo, Museu Textil d’Indumentaria, Barcelona a'r Museo Nacional de Artes Decorativas, Madrid.

Yn 2010 enillodd wobr Llysgennad Cymru Greadigol Cyngor Celfyddydau Cymru ac yna preswyliad tri mis yn Efrog Newydd ym Mhrifysgol Columbia ac arddangosfa yn SOFA NYC (y ffair gelf ryngwladol ar gyfer Cerflunwaith, Gwrthrychau a Chelf Swyddogaethol) yn Park Avenue Armory.

Mae Eleri wedi arddangos gyda Chanolfan Grefftau Rhuthun yn Collect, y ffair gelf ryngwladol a drefnir gan y Cyngor Crefftau, yn gyntaf o 2004 i 2008 yn Amgueddfa Victoria ac Albert ac yn fwyaf diweddar yn 2017 a 2018 yn Oriel Saatchi Llundain.

Mae ei gwaith i'w weld mewn casgliadau cenedlaethol sy'n cynnwys Oriel Gelf Whitworth, Manceinion, Amgueddfa Genedlaethol yr Alban, Caeredin a Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth.

Catrin Davies

Mae fy ngwaith fel arfer yn dechrau gyda llun sy'n esblygu o fewn amrywiol ddisgyblaethau fel collage a fideo. Yn aml, mae naratif yn eithaf canolog i'r gwaith ac weithiau rwy'n cyfeirio at naratif a geir o fewn hanes peintio.

Rwy'n dod o Dregaron yn wreiddiol ac mae tirwedd Ceredigion wedi'i chynnwys yn llawer o fy ngwaith.

Mae arddangosfeydd blaenorol yn cynnwys: Agora, Tŷ Penarth, Penarth; Rhoddodd Richard o Efrog Frwydr yn Ofer, g39, Caerdydd; Peiriannau Allanol, Safon Frenhinol, Lerpwl; Chwibanu yn y Tywyllwch: Menter Rhedeg Artistiaid y Brenin, Melbourne.

Ann Thomas

Astudiodd Ann Sŵoleg ac addysgu mewn Ysgolion Uwchradd cyn dod yn ddarlithydd ym Mhlas Tan Y Bwlch, Canolfan Astudio Parc Cenedlaethol Eryri am 20 mlynedd.
Astudiodd Wneud Printiau yng Ngholeg yr Undeb, Schenectady UDA 1989-1990 ac wedi hynny defnyddiodd ei brasluniau natur maes i gynhyrchu ysgythriadau, monoteipiau a phrintiau linolewm.

Mae anturiaethau dramor wedi arwain at arddangosfeydd a gweithdy celf yn Ynysfor Vega, Norwy sydd wedi'i lleoli ar ymyl Cylch yr Arctig. Yn 2019, cafodd ei chomisiynu i ysgrifennu a darlunio llyfr o flodau gwyllt Vega (Vega ‘Wild Wonderful Plants, ‘Ville Vaker Vekster’) ar gyfer Canolfan Treftadaeth y Byd newydd yr ynys. Mewn cyferbyniad â'r ynysoedd mynyddig gogleddol hyn, mae hi wedi mwynhau gorwelion eang Parc Cenedlaethol Hortobágy, Safle Treftadaeth y Byd gwarchodedig, sydd wedi'i leoli yng Ngwastadedd Mawr Hwngari. Arddangosodd weithiau i hyrwyddo ymwybyddiaeth a diddordeb ym mywyd gwyllt a threftadaeth yr Hortobágy yn 2016. Yn nes at adref – Dolgellau – mae Ann wedi cynhyrchu monoteipiau a phrintiau thermofacs o anifeiliaid pren wedi’u cerfio yn Eglwys Brithdir, eglwys sydd wedi’i rhestru gan CADW ac sy’n gysylltiedig â’r mudiad Celf a Chrefft.

Mae Ann yn arddangos gyda Chymdeithas Dyfrlliwiau ac Artistiaid Cain Gogledd Cymru ac mae wedi cyfrannu at lyfr gan aelod sefydlol y Gymdeithas, Margaret Stevens, ‘An Introduction to Drawing Flowers’, Quintet Press 1995.

Anya Paintsil

Mae Anya Paintsil yn artist tecstilau o Gymru a Ghana sy'n byw ac yn gweithio yn Llundain a Glyn Ceiriog. Gan dynnu ysbrydoliaeth o'i phlentyndod yng Ngogledd Cymru, a'i thraddodiad hynafol, Fante o decstilau ffigurol, mae Paintsil yn cyfuno arferion crefft a ddysgwyd iddi fel plentyn ifanc; gwneud rygiau, appliqué a brodwaith â llaw gyda thechnegau steilio gwallt afro i greu portreadau ar raddfa fawr. Mae ffigurau Paintsils yn archwilio posibiliadau a gwleidyddiaeth darluniau anghynrychioliadol o'r ffigur Du.

Yn aml yn cael ei gamgymryd fel gwrthdroad o 'gyntefigrwydd', mae Paintsil yn gwrthod yn fwriadol ac yn ymwybodol wreiddio ei gwaith yng Nghanon Celfyddyd Gain Ewrop, mae iaith weledol Paintsil yn canfod ei sail mewn Crefftau a Chelf traddodiadol Gorllewin Affrica - cerfiadau, cerfluniau pren, masgiau - gan gyfnewid y deunyddiau caled am rai meddal, mewn cwestiynu llafur rhywedd, yn enwedig llafur menywod dosbarth gweithiol.

Gwnaeth Anya ei hymddangosiad cyntaf yn Ffair Gelf Affricanaidd Gyfoes 1-54 yn Llundain yn 2020, ac ers hynny mae Anya wedi derbyn diddordeb parhaus gan gasglwyr preifat a sefydliadau cyhoeddus. Mae caffaeliadau diweddar yn cynnwys Amgueddfa Stedelijk Amsterdam, Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Oriel Whitworth, Manceinion a Chasgliad Celf Menywod ym Mhrifysgol Caergrawnt.

Mae CELF yn dod â chasgliad cenedlaethol o gelf gyfoes i gymunedau ledled Cymru. Rydym yn rhwydwaith partneriaeth sy'n tynnu ar ddiddordebau a straeon lleol i feithrin llwybrau ar gyfer ymgysylltu â chasgliad celf Cymru.