Plymio dwfn, dwfn

Yn weithgar, yn gyflym ac yn llawn chwerthin, mae'r gweithdai ysgrifennu hyn wedi cysylltu grŵp o ddieithriaid yn ystyrlon.

Cyflwynodd yr awdur a’r hwylusydd creadigol Emma Beynon gyfres o weithdai wythnosol ar ddiwedd y gwanwyn, gan arwain cyfranogwyr drwy gyfoeth o farddoniaeth i roi ysbrydoliaeth i waith ysgrifennu’r cyfranogwyr eu hunain. Mae'r gweithdai yn rhan o brosiect cymunedol natur o'r enw Lles mewn Mannau Gwyrdd.

Am y prosiect

Mae Oriel Davies yn gweithio mewn partneriaeth ag Open Newtown, Cultivate Newtown ac Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Sir Drefaldwyn i gyflwyno rhaglen o weithdai rhyng-gysylltiedig ar gyfer y gymuned gyda ffocws ar y byd naturiol – garddio cymunedol, cadwraeth natur a chreadigedd. Mae Lles mewn Mannau Gwyrdd yn rhan o brosiect mwy a reolir gan y Drenewydd Agored, a ariennir drwy Raglen Datblygu Gwledig Llywodraeth Cymru.

Ar ôl y pandemig, mae'r prosiect yn gobeithio galluogi pobl i fynd yn ôl i'r gymuned, i wneud cysylltiadau â'i gilydd, ac i gyfoethogi ansawdd eu bywyd trwy gwrdd ag eraill mewn amgylchedd naturiol. Cynhelir sesiynau ym mannau gwyrdd eang y Drenewydd.

Cefndir

Yn y prosiect hwn mae Oriel Davies yn archwilio prosesau creadigol sydd â chysylltiad dwfn â natur. Rydym yn gweithio’n agos gydag ymarferwyr creadigol o Gymru a’r gororau i ddyfeisio gweithdai sy’n gynhwysol ac ystyriol, gan gyflwyno dulliau newydd o greadigrwydd a dod â phobl ynghyd.

Nôd Oriel Davies yw adeiladu cysylltiadau cynaliadwy a chyffrous ag ymarferwyr creadigol, gan gefnogi gyrfáoedd a’r diwydiannau creadigol.

Ein nôd yw gweithio gyda'n cymunedau mewn ffyrdd ystyrlon, gan galluogi pobl i ddod o hyd i werth a mwynhad mewn creadigrwydd a chelf gyfoes, gan gysylltu â ni ein hunain, ein gilydd, ac â lle.

Mae cyfranogwyr yn dysgu sgiliau newydd a dulliau creadigol y gellir eu plethu i fywyd bob dydd. Mae gweithdai'n rhoi amser i'r cyfranogwyr ymlacio a myfyrio ac i ymgysylltu pobl yn gadarnhaol â natur, bioamrywiaeth a'r argyfwng hinsawdd. Maent yn cynnwys lluniadu, ysgrifennu, gwehyddu a gweithio gyda siarcol a phren. Maent yn canolbwyntio ar archwilio deunyddiau a ffyrdd newydd o weithio.

Am Emma Beynon

“Ces i fy magu ar fferm gymysg yng Nghymru. Roedd fy nhad, ffermwr ymroddedig, yn disgwyl i'w blant helpu. Ymfalchiodd yn ein dysgu i ffermio, i hongian giatiau, mynd ar ôl defaid a darllen y dirwedd. O oedran cynnar iawn deallais pa mor gyffrous yw hi i rannu a dysgu sgiliau gydag eraill. Ar ôl ennill gradd mewn Saesneg a TAR bûm yn addysgu yng Ngholeg Gorseinon, Abertawe cyn astudio ar gyfer MA, er mwyn i mi allu dilyn yr hyn a welais yn yr ystafell ddosbarth: pŵer ysgrifennu creadigol i ddatgloi creadigrwydd a hyder pobl ifanc.

Yr holl amser hwn roeddwn yn ysgrifennu fy hun - dyddiaduron, cerddi a straeon byrion am fy mywyd ar y fferm, cerdded yn y bryniau, bod yn hwyr i'r gwaith. Dysgais i werthfawrogi’r ffordd y gall ysgrifennu eich helpu i fyfyrio ar eich gweithredoedd a’ch amgylchoedd”.

Mae Emma wedi cydweithio ar brosiectau gydag Oriel Davies ers 2021, yn union fel y daeth Cymru allan o’r cyfyngiadau symud, gan gynnal gweithdai ar-lein a sesiynau wyneb yn wyneb yn ddiweddarach o dan y coed ym mlaen yr oriel yn yr haf. Rydym wedi gweithio gyda grwpiau aml-genhedlaeth gan gynnwys pobl wedi ymddeol, myfyrwyr a phobl ifanc yn eu harddegau sy'n cael eu haddysgu gartref.

Y Gweithdai

Mae rhai cyfranogwyr wedi bod yn ysgrifennu ers tro – nid oedd gan eraill unrhyw brofiad blaenorol – ni wnaeth agwedd uniongyrchol Emma adael unrhyw amser i gyfranogwyr boeni os nad oeddent wedi ysgrifennu o’r blaen ac yn fuan iawn roedd y cyfranogwyr yn teimlo’n hyderus i ysgrifennu – gan greu pedair neu bum cerdd yr wythnos.

Gweithiodd y grŵp dan dô a thu allan, yn darllen barddoniaeth ddethol cyn plymio i mewn i'w hysgrifennu eu hunain. Roedd eu cerddi yn fater o ffaith, bob dydd, yn haniaethol, yn athronyddol, yn anghwrtais, yn ddoniol, yn amrwd ac yn deimladwy. Hir a byr. Roedd y gwaith bob amser yn bersonol, yn ingol, ac yn cael ei arsylwi'n agos. Treuliodd y grŵp amser ar lannau’r Hafren ‘pysgota geiriau’ (ymadrodd a fathwyd gan Emma) – yn gwrando, yn edrych, yn anadlu’r amgylchedd ac yn ymateb wrth iddynt eistedd ar y creigiau a’r stolion o’r oriel. Bu Emma a staff yr oriel yn gweithio gyda chyfranogwyr i gefnogi eu hanghenion mynediad bob wythnos, gan ddarparu galluogwyr er enghraifft.

Parhaodd y gweithdai am ddwy awr, gydag egwyl am goffi a the. Ymrwymodd y cyfranogwyr i ddod i bob gweithdy ac er nad oedd yn bosibl bob amser daethant i fyny'n rheolaidd, gan deithio o bob rhan o'r ardal leol.

Canlyniadau

Daeth y gweithdai â grŵp o ddieithriaid ynghyd a ddaeth, trwy’r broses o ysgrifennu ac agwedd ddeinamig, gynnes a chefnogol Emma, yn feirdd toreithiog am y chwe wythnos hyn. Mae'r grŵp wedi penderfynu cyfarfod unwaith y mis i barhau â'u harchwiliad i farddoniaeth a'u hysgrifennu eu hunain. Parhaodd tri o’r cyfranogwyr â’r prosiect, gan gofrestru ar gyfer gweithdai Lles mewn Mannau Gwyrdd dilynol. Dywedodd mwyafrif y cyfranogwyr eu bod yn teimlo’n fwy cysylltiedig â’r amgylchedd a’r gymuned leol, yn ogystal â theimlo’n fwy cyfforddus yn dilyn y sesiynau. Sylwodd rhai pobl a oedd yn profi pryder cymdeithasol welliant amlwg yn eu hwyliau. Roeddent yn teimlo'n fwy hunanhyderus, yn fwy cysylltiedig ag eraill ac yn hapusach o ganlyniad.