Law yn Llaw - rhan 1
Blog gan Nicky Arscott yn archwilio Llaw yn Llaw - prosiect cymunedol a gynhyrchwyd ar y cyd gan Oriel Davies Gallery a theuluoedd o Syria ac Affganistan sy'n byw yn Newtown a'r ardaloedd cyfagos.
Cynhaliwyd ein sesiwn Law yn Llaw gyntaf yn ystod Eid, wrth i deuluoedd a ffrindiau ymgynnull i ddathlu diwedd Ramadan. Gyda'r Oriel Davies rhwng arddangosfeydd, roedd ei hystafelloedd gwag yn llenwi'n raddol â phobl a cherddoriaeth ac arogl bwyd blasus. Yn fuan ymunodd cyd-ddisgyblion ac athrawon o ysgol gynradd leol â ni, yr oriel yn fywiog gyda sŵn ar ôl sawl mis o fod ar gau.
Dodais â dau gamera – un yn gamera ar unwaith gyda rholyn o bapur rhad a oedd yn rhoi lluniau du a gwyn aneglur, a'r llall yn gamera 'braf' yr oeddwn yn gobeithio recordio rhywfaint o'r gwaith celf a wnaed yn ystod y sesiwn gyntaf hon gyda hi. Yn fuan, gofynnwyd am yr olaf gan gyfranogwr ifanc a ddechreuodd wneud rhai portreadau teuluol rhagorol.
Nod prosiect Hand in Hand Oriel Davies, a ariennir gan Wobr Goffa Alexandra Reinhardt, yw cynnal gweithdai creadigol gyda phlant lleol y mae eu teuluoedd â statws ffoadur, gan archwilio sut y gellir defnyddio celf fel modd i lesiant. Bydd gwaith yn cael ei wneud ar gyfer arddangosfa deithiol yn ddiweddarach eleni, ond mae'r broses o gysylltu a chreu gyda'n gilydd yr un mor bwysig ag unrhyw ganlyniad artistig, fel y mae cyfranogiad y plant wrth lunio'r prosiect.
Gyda hyn mewn golwg, rhoddais y camera ar unwaith i'r plant iau i gymryd rheolaeth ohoni. Rhoddodd gipolwg byr i mi ar y byd o'u safbwyntiau nhw. Gallwn ddod i arfer â lleoliad penodol mor anodd ei weld â llygaid ffres, ond roedd rhywbeth am yr holl luniau papur a gasglwyd mewn pentwr ar ddiwedd y dydd a oedd yn teimlo'n arbennig. Ffrindiau a brodyr a chwiorydd wedi'u lleoli a'u fframio gyda'i gilydd; cyfres o hunluniau anymwybodol; eiliadau a ddaliwyd o bosibl trwy gamgymeriad, neu er mwyn llawenydd pwyso botwm. Sawl atgof bod llithro'n gyflym iawn yn eich sanau ar draws llawr oriel sgleiniog yn rhywbeth y mae angen ei gofnodi.
Mae'r syniad hwn o 'fframio' wedi aros gyda mi ers hynny: rydw i wedi bod yn meddwl llawer am y gwahanol fwriadau niferus y tu ôl i dynnu llun, a'r ffyrdd y gellir ail-fframio'r llun hwnnw wedi hynny, waeth beth fo'i fwriad gwreiddiol – neu hyd yn oed heb anwybyddu hynny. Gyda Oriel Davies bellach ar agor i'r cyhoedd eto, yn arddangos ffotograffiaeth o gasgliadau cenedlaethol Cymru, mae'n lle diddorol i gychwyn ar y prosiect.
